“Thái Bình ơi, sao mà yêu đến thế....” giai điệu ngọt ngào của bài ca đi cùng năm tháng đã gợi cho chúng ta về một miền quê mộc mạc, yên bình với những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, với hệ thống sông ngòi và nhiều bãi biển đẹp. Bên cạnh đó, Thái Bình còn nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản như bánh cáy, bánh gai, nộm sứa, nem chạo,... đặc biệt phải kể đến mắm cáy Hồng Tiến.
Hồng Tiến là xã duyên ...
CÂU CHUYỆN SẢN PHẨM
MẮM CÁY HỒNG TIẾN - ĐẬM ĐÀ HƯƠNG VỊ ĐỒNG QUÊ
“Thái Bình ơi, sao mà yêu đến thế....” giai điệu ngọt ngào của bài ca đi cùng năm tháng đã gợi cho chúng ta về một miền quê mộc mạc, yên bình với những cánh đồng lúa trải dài thẳng cánh cò bay, với hệ thống sông ngòi và nhiều bãi biển đẹp. Bên cạnh đó, Thái Bình còn nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản như bánh cáy, bánh gai, nộm sứa, nem chạo,... đặc biệt phải kể đến mắm cáy Hồng Tiến.
Hồng Tiến là xã duyên giang của huyện Kiến Xương được thiên nhiên ưu đãi nhiều sản vật quý như rươi, cáy, tôm cờ, tôm rảo, cá mòi. Đây là vùng giao thoa giữa hai nguồn nước tạo nên môi trường nước lợ lý tưởng cho các loài thủy sản tự nhiên sinh trưởng và phát triển thuận lợi. Nhận thấy tiềm năng từ nguồn nguyên liệu sẵn có, HTX SXKD - DV thủy sản Hồng Tiến đã chế biến và tạo ra sản phẩm mắm cáy Hồng Tiến mang hương vị đặc trưng riêng, thơm ngon, quyến rũ, không lẫn với bất cứ nơi đâu.
Nghề làm mắm cáy nơi đây đã được lưu truyền qua 8 thế hệ cha truyền con nối và trở thành đặc sản đáng tự hào của “quê hương năm tấn”. Để làm ra sản phẩm mắm cáy Hồng Tiến ngon, đậm vị thì mọi công đoạn từ khâu chọn nguyên liệu đến chế biến đều được hợp tác xã thực hiện một cách nghiêm ngặt, kỹ lưỡng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đầu tiên là chọn cáy tươi sống sẵn có tại địa phương, chọn những con cáy to, mẩy, tươi ngon với trọng lượng khoảng 200 con/kg để có độ đạm cao nhất. Muối biển cũng phải chọn loại muối trắng, sạch và hạt to vừa phải. Sau khi sơ chế cáy thì lột yếm, bóc trứng, rửa sạch bằng nước muối và để ráo nước. Tiếp đó, trộn cáy với muối theo tỷ lệ “3 cáy 1 muối” rồi cho vào chum vại, ủ kín nơi khô ráo và thoáng mát. Khoảng 10 ngày sau đem ra phơi, ban ngày phơi nắng, ban đêm phơi sương, phơi chừng 1 tuần thì ngấu.
Mắm cáy Hồng Tiến có hai loại: mắm đặc và mắm trong. Để làm mắm đặc, ướp hỗn hợp cáy và muối đến khi ngấu thì đem xay nhuyễn, dùng vải thô lọc lấy phần bột và bỏ phần bã đi. Cho phần bột vào chai, lọ thủy tinh, sau đó đem phơi nắng, phơi sương khoảng 3 tháng thì dùng được. Đối với mắm trong, ướp cáy với muối trong chum sành rồi đem phơi, ban ngày phơi nắng, ban đêm phơi sương liên tục khoảng 8 tháng. Khi mắm ngấu thì đem chắt lọc phần mắm trong ra khỏi phần bã, rồi đem đóng vào chai thủy tinh, tiếp tục phơi nắng đến khi váng muối trắng nổi lên, vớt hết phần muối nổi là sử dụng được. Chính sự kỳ công, tỉ mỉ và tâm huyết trong cách làm, hợp tác xã đã tạo ra loại mắm cáy đậm đà, thơm ngon, khiến cho thực khách không thể nào quên thứ đặc sản của miền quê nơi cuối sông Hồng.
Thật vậy, do được chế biến theo phương pháp truyền thống nên mắm cáy Hồng Tiến hoàn toàn tự nhiên, không chứa chất bảo quản. Đặc biệt, mắm cáy không chỉ chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe mà còn rất lành tính cho phụ nữ mới sinh mà không lo ảnh hưởng đến việc nuôi con bằng sữa mẹ. Ngoài ra, mắm cáy cũng được dùng làm gia vị trong các bữa ăn hàng ngày và là loại nước chấm giúp làm tăng hương vị đậm đà cho các món ăn như rau luộc, thịt luộc, gỏi, dưa chua... Mắm cáy được pha với tỏi, ớt tươi và vắt thêm vài giọt quất rồi đánh đều làm cho bát nước chấm trông rất bắt mắt. Cái vị mặn mòi hăng nồng của mắm cáy hòa cùng với cái chua dịu của quả quất chín, cái tê tê đầu lưỡi của tỏi và ớt làm cho những món ăn bình dân trở nên hấp dẫn lạ thường. Không chỉ thế, mắm cáy còn là một món quà quê đặc sản thấm đượm tình đất, tình người quê lúa gửi tới du khách muôn nơi khi có dịp ghé qua Thái Bình.
Có thể nói, mắm cáy Hồng Tiến không chỉ là sản phẩm đáng tự hào của huyện Kiến Xương (Thái Bình) mà còn là món ăn đặc sản được thực khách yêu thích. Đó chính là động lực để HTX SXKD - DV thủy sản Hồng Tiến mở rộng thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã bao bì nhằm đưa thương hiệu mắm cáy Hồng Tiến đến gần hơn với người tiêu dùng trên cả nước, xứng đáng là một trong những sản phẩm tiêu biểu OCOP Thái Bình năm 2020.
